PISA Öğrenci Anketinin Kültürler Arası Eşdeğerliği*

ÖZ

Bu araştırmada Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2006 kapsamında uygulanan öğrenci anketinin kültürler ve diller arası eşdeğerliği, Avustralya, Yeni Zelanda, AmerikaBirleşik Devletleri ve Türkiye örneklemleri üzerinde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırmanınbirinci aşamasında, öğrenci anketinin faktör yapısı Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yöntemiyleincelenmiştir. İkinci aşamada ise, Ortalama ve Kovaryans Yapıları (OKY; Sörbom, 1974) metodunadayanan Çoklu Grup Doğrulayıcı Faktör Analizi (ÇG-DFA) kullanılarak anket maddelerinin farklıkültürler ve diller arasında Değişen Madde Fonksiyonu (DMF) gösterip göstermediği araştırılmıştır.Son aşamada, uzman görüşlerine başvurularak, maddelerin DMF göstermesinin nedenleribelirlenmeye çalışılmıştır. DFA sonuçları ölçme modelinin tüm örneklemlerde aynı faktör yapısınasahip olduğunu göstermiştir. ÇG-DFA bulguları ülkeler arasında değişen fonksiyon gösterenmaddelerin olduğunu ortaya koymuştur. Ülkeler arasında dilsel ve kültürel farklılıklar arttıkçaDMF gösteren maddelerin sayısının da arttığı gözlenmiştir. Maddelerin DMF göstermesinin asılnedenlerinin çeviri problemleri ve kültürel farklılıklar olduğu sonucuna varılmıştır.