Okul Öncesi Dönemdeki Erken Müdahale Uygulamalarına Farklı Bir Bakış: Üstün Yetenekli Çocuklar için Erken Zenginleştirme

ÖZ

Bu araştırmanın amacı, sınıfında üstün yetenekli öğrencileri bulunan okul öncesi öğretmenlerinin, zenginleştirme yöntemini bir erken müdahale yöntemi olarak kullanma durumlarıyla ilgili görüşlerini öğrenmektir. Bu kapsamda Renzulli’nin Birinci Tip Zenginleştirme Yöntemiyle farklılaştırılmış okul öncesi fen etkinliklerinin uygulanması sonrasında sınıflarında üstün yetenekli çocuklar bulunan öğretmenlerin çocuklarda gözlemledikleri farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim yaklaşımıyla desenlenmiştir. Zenginleştirme yöntemlerinin üstün yetenekli çocukların eğitimindeki faydaları ve erken müdahale yöntemi olarak kullanılmalarının gerekliliği bilimsel çevrelerce kabul görmüş bir durumdur. Bununla birlikte özellikle yerli alan yazında Birinci Tip Zenginleştirme anlamında okul öncesi çocuklarına ilişkin uygulanma durumuna ilişkin bilimsel veri olmadığı görülmektedir. Erken çocukluk döneminde gerek ailelerin özel eğitim gerektiren çocuklarına yönelik süpervizyon ihtiyacı, gerekse öğretmenlerin, çocukların tüm eğitsel-davranışsal gelişimi sürecindeki rolleri bu konuya ilişkin farkındalılığı önemli kılmaktadır. Çalışma grubunu, 2015–2016 öğretim yılında özel bir ilköğretim okulunun dört farklı anasınıfının öğretmenleri oluşturmuştur. Çalışmada sınıfında okul öncesi dönem üstün yetenekli çocuk bulunan öğretmenlere üstün yetenekliler ve zenginleştirme konularında uygulamalı eğitimler verilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenler bir eğitim-öğretim dönemi boyunca sınıflarında uyguladıkları fen etkinliklerini Renzulli’nin birinci tip zenginleştirme yöntemine göre zenginleştirerek uygulamışlardır.  Öğretmenlerden, kendi gözlemlerine göre zenginleştirme uygulamalarının öğrenciler üzerindeki etkilerini değerlendirilmeleri istenmiştir. Açığa çıkan bulgular yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak araştırmacı tarafından elde edilmiştir. Sonuçta, sınıfında üstün yetenekli çocuk bulunan okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönemdeki üstün yetenekli çocuklara erken müdahalenin gerekli olduğunu belirttikleri, zenginleştirme yönteminin kullanımının okul öncesi pedagojisine ve müfredata uyumunun yüksek olduğu, bu nedenle pratik ve sürdürülebilir olmaya yatkınlık gösterdiği, ayrıca zenginleştirme yönteminin üstün yetenekli çocuğa olduğu kadar normal gelişim gösteren çocuklar için de belli durumlarda katkı sağlayabildiği ortaya konmuştur. Sonuçlar zenginleştirme, aile eğitimi, öğretmen profesyonelleşmesi ve okul öncesi eğitimin bireysel farklılıklara daha zengin-duyarlı katkı sağlayabilmesi kapsamında tartışılmıştır.