Zorunlu Eğitimde Evrensel ve Ulusal Görünüm

Yüksel Kavak

ÖZ

Türkiye’de ilköğretimin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına ilişkin çalışmalar, zorunlu eğitim süresinin sekiz yıla uzatılmasıyla yeni bir boyut kazanmıştır. Bu yazıda, önce, temel bir insan hakkı olan "eğitim hakkı" konusunda uluslararası belgelerde (BM. İnsan Hakları Bildirgesi-1948, B.M. Çocuk Hakları Bildirgesi-1959, BM. Çocuk Hakları Sözlesmesi-1989 vb.) yer alan hükümler hatırlatılacak, ardından dünyada ve Türkiye'de zorunlu eğitimde ulaşılan düzeyler sunulacaktır. Zorunlu eğitimin evrensel düzeydeki görünümüne ilişkin birkaç gösterge şöyledir: •Dünyada zorunlu eğitim süreleri 4-12 yıl, zorunlu eğitim yayları da 4-18 yıl arasında değişmektedir. •Zorunlu eğitim pek çok ülkede sadece ilköğretim ile sınırlıyken, bazı ülkelerde ortaöğretim I. kademeyi veya II.kademeyi de içermektedir. • Afrika, Asya ve Arap ülkeleri bayta olmak üzere, pek çok ülkede zorunlu eğitim çağındaki çocukların tamamının okullastırılamadığı görülmektedir. Örneğin, zorunlu eğitim süresinin 8 yıl olduğu Brezilya veŞili’de net okullaşma oranları, sırasıyla%86 ve %83’tür. Türkiye'de 1960’lı yıllardan bu yana 5 yıl olan zorunlu eğitim süresi, 16.8.1997 tarih ve 4306 sayılı Yasa ile 1997-98 öğretim yılından itibaren 8 yıla çıkarılmıştır. İlköğretimdeki (8 yıl) okullaşma oranın %80'ler düzeyinde olduğu hesaplanmaktadır. İlköğretimin tüm çağ nüfusuna (7-14 yaş) yaygınlaştırılması için yıllık iki milyon öğrencilik ek kapasiteye ihtiyaç duyulduğu tahmin edilmektedir.

Creative Commons License
Bu çalışma Creative Commons Alıntı 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.