İlkokul Öğretmenlerinin Öğrenme Öğretme Anlayışlarını Etkileyen Değişkenlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi

ÖZ

Eğitim sisteminde öğrenen merkezli anlayışa geçme çabalarına rağmen, sınıf içi uygulamalarda öğretmen merkezli etkinlikler sürmektedir. Öğrencilerin kendi sorumluluğunu alan öğrenenler olmaları için ilkokul yıllarındaki uygulamalar kritiktir. Bu nedenle ilkokul öğretmenlerinin işe koştukları öğretim yöntemleri ile bunu etkileyen öğrenme öğretme anlayışlarının ve bu anlayışlarla ilişkili değişkenlerin incelenmesi önemlidir. Bu araştırmanın amacı ilkokul öğretmenlerinin öğrenme öğretme anlayışlarını açıklamak üzere belirlenen epistemolojik inanç, genel öz yeterlilik, bireysel yenilikçilik ve kıdem değişkenlerinden oluşan bir yapısal eşitlik modelinin sınanması, bu modelde cinsiyetin düzenleyici (moderatör) rolünün incelenmesidir. İlkokul öğretmenlerinin öğrenme öğretme anlayışları ile bu değişkenler arasındaki ilişkiler farklı çalışmalarda tek tek incelenmiş olsa da hepsinin bir model üzerinde incelendiği bütünsel bir araştırmaya rastlanmamıştır. Böyle bir araştırma hem alanyazına katkısı hem de öğretmenlerin mesleki gelişiminde ihtiyaç duyulan desteğin planlanması ve sunulması açısından oldukça önemlidir. Araştırma kapsamında 300 öğretmenden veri toplanmıştır. Yapılan yol analizi sonucunda ilkokul öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımlarının epistemolojik inançların çaba boyutu ve bireysel yenilikçilik ile doğrudan ve pozitif bir ilişkiye sahip olduğu görülmektedir. Geleneksel yaklaşım alt boyutu ise epistemolojik inançların yetenek ve tek doğru alt boyutları ile doğrudan ve pozitif yönde bir ilişkiye sahiptir. İncelenen değişkenler arasında yapılandırmacı yaklaşım ile en yüksek ilişkiye sahip değişken epistemolojik inançların çaba alt boyutudur. Ayrıca öğrenme öğretme anlayışları ile doğrudan ve dolaylı ilişkiye sahip olan bireysel yenilikçilik anlayışı, yapılandırmacı yaklaşım ile geleneksel yaklaşıma göre daha yüksek bir ilişkiye sahiptir. Bu araştırmanın sonuçları bağlamında düşünüldüğünde eğitim sistemi içerisinde yaşanan değişikliklerin etkili olarak uygulamaya konabilmesinde kilit role sahip olan öğretmenlere süreç içerisinde ihtiyaç duydukları desteğin sağlanabilmesi ve gereksinimleri doğrultusunda hizmet içi eğitim programları hazırlanabilmesi için bu değişkenlerin dikkate alınması önemlidir. Mesleki gelişim programlarının etkililiğine ilişkin araştırmalarda bu değişkenlerin dikkate alınması ve boylamsal çalışmalarda değişimin takip edilmesi önerilebilir.